Resultaten van een uniek onderzoeksproject
In het vijf jaar durende onderzoek ‘Ruimte voor vogels en vissers’ legden vier projectpartners met elkaar de basis voor gedeelde inzichten die richting kunnen geven aan het inpassen van diverse belangen op de Noordzee. Projectleider Katja Philippart van het NIOZ beschrijft de vernieuwende samenwerking: “Vissers en natuurbeschermers hebben op het eerste gezicht zeer verschillende belangen. Toch stapten de Nederlandse Vissersbond en Vogelbescherming Nederland de afgelopen jaren over hun eigen schaduw heen om samen kennis te verzamelen over de driehoek zwarte zee-eend, Spisulavisserij en rust.”
Documentaire
In onze korte documentaire geven de vier partners – de Nederlandse Vissersbond, Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee (NIOZ), Wageningen Marine Research en Vogelbescherming Nederland – hun visie op het proces.
Symposium
De resultaten van ons onderzoeksproject zijn tijdens een symposium op 2 juni – toepasselijk in een strandrestaurant – gepresenteerd aan belanghebbende organisaties. Het NIOZ en Wageningen Marine Research bespraken de factoren die de bestanden van schelpdieren en zwarte zee-eenden beïnvloeden. De Nederlandse Vissersbond en Vogelbescherming Nederland gingen in op de gevolgen van de resultaten voor hun sectoren.
Verstoring heeft meer invloed dan gedacht
“Wageningen Marine Research kwam er tijdens het onderzoek achter dat de zwarte zee-eenden ten noorden van de Waddeneilanden vooral last hebben van verstoring door scheepsbewegingen”, zegt Philippart. “En dus niet van de oogst van hun voedselbron, want daarvan is in de Noordzee op dit moment, bij de huidige visserij-inspanning, ruim voldoende voor de vogels aanwezig.”
Maar het onderzoek laat zien dat de zwarte zee-eend heel gevoelig is voor verstoring van al het scheepsverkeer. Philippart: “Het is daarom noodzakelijk om op de meest geschikte plekken waar de halfgeknotte strandschelpen liggen, rustgebieden af te spreken in de periode dat de zwarte zee-eenden in Nederland verblijven. De Spisula-vissers kunnen buiten die rustgebieden schelpen oogsten zonder de aantallen eenden in gevaar te brengen. Alleen in magere Spisula-jaren kan het wettelijk vastgestelde instandhoudingsdoel van de eenden in het geding komen. Dat is het moment waarop men de schelpdieroogst tijdelijk zal moeten verminderen of stoppen.”
Om rust te garanderen in de beste Spisula-gebieden zijn goede afspraken met de Spisula-vissers en vooral ander vaarverkeer belangrijk. Daarnaast is het van essentieel belang om te weten hoeveel halfgeknotte strandschelpen er jaarlijks beschikbaar zijn.
Paneldiscussie
Na de presentaties volgde een paneldiscussie met belanghebben organisaties. Daarbij was MSC (Marine Stewardship Council) aanwezig, die een internationale standaard voor duurzame visserij heeft opgesteld. Christien Absil, Outreach Manager van MSC Benelux: “Voor MSC is duurzame oogst belangrijk, en dit onderzoek draagt bij aan de kennis die nodig is om te onderbouwen dat duurzaam oogsten mogelijk is, waarbij er nog genoeg voedsel overblijft voor zwarte zee-eenden.”
Ook Peter van Velzen, MT-lid Natuur en Water van het Ministerie van Landbouw, Natuurbeheer en Voedselkwaliteit (LNV), was bij de presentatie van het handelingsperspectief. Van Velzen: “Deze aanpak geeft handvatten voor beleid. Samenwerking tussen sectoren en overheid blijft daarbij van belang.”
Projectresultaten in een boekje
Om de resultaten van het project te kunnen delen met beleidsmakers, de visserijsector, natuurbeschermers en andere geïnteresseerden, maakten we een boekje op A5-formaat dat hieronder te bekijken en te downloaden is.
Spisula-lunch
De projectpartners zijn het erover eens dat een verschuiving van de Zuid-Europese naar de Nederlandse markt voor de halfgeknotte strandschelp het aantal transportkilometers drastisch zou doen verminderen. Een lekkernij van dichtbij is alleen al in dat opzicht duurzamer dan een alternatief van ver weg. Om dat mogelijk te maken, willen Nederlandse thuiskoks wel graag weten hoe Spisula te bereiden is. Chef-kok Edwin Vinke van tweesterrenrestaurant De Kromme Watergang ontwikkelde enkele recepten, die zijn opgenomen in het boekje over het project. Ook tijdens het symposium genoten de aanwezigen al van enkele gerechten met Spisula, bereid door de koks van De Kromme Watergang.
